NGUỒN GỐC LỊCH SỬ RA ĐỜI CỦA CON DAO MÈO VIỆT NAM

Dao mèo là loại dụng cụ được các đồng bào dân tộc thiểu số ở vùng trung du và miền núi phía Tây Bắc Việt Nam sử dụng rộng rãi, nhiều nhất là ở tỉnh Cao Bằng. Dao Mèo được con người sử dụng để phát hoang, chặt cây, chẻ củi, tự vệ trước thú dữ.

Tác gìả đã truy tìm nguồn gốc xuất xứ của con Dao Mèo nhưng không có kết quả rõ ràng, từ sắc dân nào cũng không có rõ ràng nhiều người cho là của người dân tộc Mông (H’Mông), Nhờ hình dáng độc đáo và công năng đa dụng dao Mèo trở thành hiện tượng được nhiều người Việt Nam quan tâm cho tới nay từ khi mạng xã hội trên Internet phát triển nhờ được người dân tộc Kinh quảng bá rầm rọ khắp nơi ở Việt Nam.

Qua nghiên cứu từ hình dáng cho tới lịch sử dao kiếm vùng Đông Nam Á, tác giả đã có thể khẳng dịnh dao Mèo bắt nguồn từ con dao Bolo của người Phi Lục Tân (Philippines)

Bolo là một thuật ngữ chung để chỉ những thanh kiếm một lưỡi cỡ nhỏ đến trung bình hoặc những con dao lớn truyền thống của Philippines thời tiền thuộc địa, có chức năng vừa là công cụ vừa là vũ khí. Chúng có đặc điểm là một lưỡi dao rộng cong thu hẹp về phía chuôi kiếm, có đầu nhọn hoặc cùn. Bolos là một công cụ phổ biến ở Philippines và thường được so sánh với dao rựa.

Từ thế kỷ 16 quốc đảo Philippines là thuộc địa của Tây Ban Nha, cho đến chiến trường trong Thế chiến thứ nhất và thứ hai – con dao Bolo đã trở thành huyền thoại vì tính hữu ích và khả năng sát thương của nó.

Chỉ riêng ở Philippines, nơi dao Bolo sinh ra, nó có rất nhiều tên gọi và biến thể để phục vụ cho nhiều mục đích sử dụng khác nhau.

Dao Bolo đến từ Philippines

Con dao bolo (còn được gọi là iták ở Tagalog, sundáng ở Cebuano và binangon ở Hiligaynon, để sử dụng một số ngôn ngữ/phương ngữ phổ biến hơn của Philippines) từ lâu đã là một công cụ được sử dụng để dọn bụi rậm và cho các mục đích nông nghiệp khác nhau. Cho đến ngày nay, dao bolo vẫn được rèn ở các ngôi làng trên khắp quần đảo. Dù đã lan rộng ra các quốc gia và châu lục khác nhưng con dao bolo vẫn là biểu tượng của người dân Philippines. 

Trên một số hòn đảo ở Philippines, mọi người đi lại với những con dao bolo của họ như một biểu tượng của niềm tự hào hoặc thậm chí chỉ đơn giản là lao động, nó biểu thị rằng họ đang làm việc trên cánh đồng hoặc rừng rậm. Quốc đảo Palau, ở phía đông Philippines, gọi người Philippines là Chad Ra Oles, có nghĩa là “người dùng dao”.

Con dao Bolo là một biểu tượng quan trọng

Con dao Bolo nổi bật trong văn hóa Philippines. Những con dao bolo đầy nghệ thuật được dùng làm quà tặng sang trọng cho các sĩ quan quân đội và những người khác. Giống như dao găm hoặc kiếm Kris của người Moro (dân số Hồi giáo ở đảo Mindanao phía nam Philippines, Malaysia và Indonesia) dao bolo có ý nghĩa mạnh mẽ.

Trong Thế chiến thứ hai Nhật Bản chiếm đóng Philippines , có rất nhiều lực lượng du kích chiến đấu chống lại người Nhật, họ thường phối hợp với quân đội Đồng minh và lính Mỹ vẫn còn trên quần đảo kể từ khi cuộc xâm lược bắt đầu. 

Con dao Bolo đã trở nên phổ biến trên toàn thế giới và ảnh hưởng đến chiến tranh hiện đại, đặc biệt là trong quân đội Hoa Kỳ.

Quân đội Mỹ lần đầu tiên chạm trán với con dao bolo trong Chiến tranh Mỹ-Tây Ban Nha, chiến đấu để giành quyền kiểm soát Philippines. Tờ Cincinnati Courier đưa tin về Trận chiến nhỏ Manila sau khi phần lớn cuộc chiến kết thúc, trong đó các lực lượng cách mạng Philippines hợp tác với một số lính Mỹ, đã chiếm được thành phố này từ tay những người Tây Ban Nha vào năm 1898.

Sau đó Mỹ đã phải chiến đấu chống lại những người Philippines mang chúng trong Chiến tranh Mỹ-Philippines, kéo dài từ năm 1899 đến năm 1902. Người Philippines muốn tự trị, nhưng Mỹ muốn hình thành thuộc địa của riêng họ.

Những người dân thuộc địa chiến đấu cho nền cộng hòa thứ 1 của Philippine, họ có trang bị kém cỏi trước quân đội Hoa Kỳ hiện đại, nhưng người Mỹ vẫn bị người Philippines dùng dao đâm, thậm chí cả những người Philippines đã bị bắn nhiều phát. 

Trong thời gian đó thì Người Tây Ban Nha đã giới thiệu dao bolo đến Mexico và sau khi Cách mạng Mexico bắt đầu vào năm 1910, nhiều chiến binh đã mang theo chúng. Nổi tiếng nhất trong số này là thủ lĩnh phiến quân Pancho Villa.

Đến năm 1904, Quân đội Hoa Kỳ đã trang bị cho quân đội của họ những con dao bolo, đặc biệt là quân y.

Con dao Bolo đến Việt Nam qua người Mỹ

Ngày 11 tháng 11 năm 1944, Trung úy Rudolph “Rudy” Shaw, một phi công thuộc Phi đoàn Tiêm kích 51 của Không lực 14, có căn cứ đặt tại vùng Hoa Nam, Trung Quốc, phải nhảy dù xuống địa phận Cao Bằng sau khi máy bay của ông gặp trục trặc về động cơ. Cán bộ Việt Minh đầu tiên mà Shaw gặp không biết tiếng Anh, tuy nhiên bằng cử chỉ người ấy đã dẫn Shaw đến phòng làm việc của một cán bộ Việt Minh khác tên là Phạm Văn Đồng tại vùng Nước Hai. Mười ngày sau, Shaw nhận được lá thư từ Uỷ ban Trung ương Việt Minh chào mừng Shaw và thông báo “chúng tôi đã ra lệnh cho Căn cứ địa của chúng tôi tại Cao Bằng tiến hành tất cả các biện pháp cần thiết để bảo vệ tính mạng của ngài và hộ tống ngài ra biên giới Bắc Kỳ – Trung Quốc,” đồng thời đề nghị Shaw giúp xây dựng tình hữu nghị vững mạnh giữa Hoa Kỳ và Việt Minh.

Sau buổi bàn bạc với Chenault, Giám đốc Cơ quan Tình báo Chiến lược Hoa Kỳ, Thiếu tướng William J. Donovan, đã “bật đèn xanh” cho các chiến dịch của OSS và GBT tại Đông Dương. Trung úy OSS Charles Fenn được giao nhiệm vụ duy trì liên lạc từ Côn Minh tới Việt Minh. Hồ Chí Minh nhanh chóng trở thành một đặc vụ dưới quyền của Fenn, có mật danh Lucius, và có nhiệm vụ cung cấp các thông tin tình báo ở Bắc Kỳ cho GBT và OSS thông qua Fenn. Khi Hồ Chí Minh về nước, OSS đã cử hai chuyên viên của tổ chức GBT – sĩ quan tình báo người Mỹ gốc Hoa tên Frankie Tan và chuyên gia về điện đài Mac Shin, đi theo. Tháng 4 năm 1945, Hồ Chí Minh, Mac Shin và Frankie Tan được máy bay quân sự Mỹ đưa từ Côn Minh đến biên giới Trung Quốc – Việt Nam phía bắc Cao Bằng. Từ đó, cùng với các thành viên Việt Minh được chọn để huấn luyện tình báo và một nhóm nhân viên bảo vệ.

Như vậy quân đội Mỹ đã gặp người Việt ở Cao Bằng và có thể người Mỹ đã trao tặng cho người Việt hay người dân tộc một loại dao có tên là Bolo và người Việt đã dựa vào con dao Bolo đó sáng tạo ra con dao Mèo.

 

Nguồn:

https://www.warhistoryonline.com/world-war-ii/must-know-facts-bolo-knife.html

https://www.jkd.gr/boloknifemachete.html

https://en.wikipedia.org/wiki/Bolo_knife

https://vi.wikipedia.org/wiki/%C4%90%E1%BB%99i_Con_Nai_%28OSS%29