Xe 2 bánh Suzuki tại Việt Nam thập niên 1960
Từ những chiếc xe đạp là phương tiện di chuyển phổ thông của những thập niên 1940-1950, qua thập niên 1960 tại miền nam Việt Nam đã được cơ giới hoá một phần lớn với những dòng xe gắn máy và scooters nhập cảng từ Châu Âu.
Xe Suzuki 55cc M31, một trong những xe Suzuki xuất hiện đầu tiên ở Việt Nam
Nhằm trong việc cơ giới hoá những phương tiện giao thông ở thành phố như tại Sài Gòn, chính quyền Việt Nam Cộng Hoà đã giúp cho những phu xe ngựa, một phương tiện giao thông cồng kềnh và chậm chạp, được thi bằng lái miễn phí và mua xe 3 bánh có động cơ như xe Innocenti Lambro và Piaggio Vespa trả góp để luồng xe cộ giao thông được đồng bộ, tránh sự tắc nghẻn khi tham gia vào lưu thông trong thành phố.
2 kiểu xe Suzuki 50cc được thấy đầu tiên tại Việt Nam: M15 và M12 Mark I
Cũng trong việc cải thiện đời sống công chức và quân nhân, chính quyền VNCH cho phép họ mua xe gắn máy nhập cảng từ Nhật Bản vào năm 1965 mà đợt đầu với những chiếc xe Honda C-50 Cub và S-50, tiếp theo sau là những chiếc xe Kawasaki và Suzuki đầu tiên được Cục Quân Tiếp Vụ QLVNCH nhập cảng và bán trực tiếp cho những quân nhân thuộc những đơn vị trú đóng quanh Sài Gòn và sau đó là những quân nhân phục vụ trong các đơn vị khác trên miền nam Việt Nam.
Sau đây là phần sơ lược lịch sử dòng xe Suzuki và những kiểu xe Suzuki đã sử dụng tại Việt Nam trong thập niên 1960.
Sơ lược lịch sử xe máy Suzuki – スズキートバイ
Với sự khởi đầu của Thế chiến II (1939-1945), kế hoạch sản xuất xe Suzuki mới bị dừng lại khi chính phủ tuyên bố những chiếc xe chở khách dân sự là một món “hàng hóa không cần thiết.” Sau Đệ Nhị Thế Chiến kết thúc, Nhật Bản đầu hàng quân Đồng Minh trong hoàn cảnh khu kỹ nghệ Hamamatsu bị dội bom nặng nề, những nhà máy chuyên sản xuất vũ khí phục vụ chiến tranh nay buộc phải đóng cửa hoặc chuyển đổi sang sản xuất những món hàng tiêu dùng.
Suzuki quay trở lại sản xuất máy và khung dệt. Việc sản xuất máy dệt đã càng ngày càng tăng khi chính phủ Hoa Kỳ chấp thuận việc vận chuyển bông sang Nhật Bản. Vận may của Suzuki vụt sáng với những đơn đặt hàng bắt đầu tăng lên từ các nhà sản xuất dệt may trong nước. Nhưng niềm vui không kéo dài lâu khi thị trường bông quốc tế sụp đổ vào năm 1951.
Xe Colleda 125cc COX năm 1955
Xe Colleda Porter Free 1956
Xe Colleda ST6A 1959, trên bình xăng mang huy hiệu chử S
Xe Colleda SEL Twin với máy đôi 2-thì 125cc năm 1959
Cùng lúc, Suzuki quay lại việc sản xuất xe 4 bánh bỏ dở vào cuối thập niên 1930, không như mọi người lầm tưởng rằng Honda đã sản xuất xe ô-tô trước Suzuki. Thật sự ra thì Suzuki đã đi trước Honda về công nghiệp chế tạo xe ô-tô. Xe Suzulight được đưa vào sản xuất tháng 4 năm 1955, là xe “Suzuki bốn bánh” kiểu SF. Nó dựa trên kiểu xe Lloyd LP400 sau khi Suzuki lựa ra kiểu mẩu để chế tạo, cũng đã được coi tựa như là loại Citroën 2CV và Renault 4CV mà Suzulight SF chia sẻ về kỹ thuật và thiết kế. Sự ra đời của loạt xe Suzulight cũng đáp ứng một cách độc đáo với “Chương trình xe của nhân dân” mà Bộ Thương mại và Công nghiệp Nhật Bản (MITI) vừa công bố, được thành lập với mục tiêu dành cho ngành công nghiệp sản xuất ô-tô của Nhật Bản với kiểu xe bốn chỗ ngồi và tốc độ khoảng 100 km/giờ, giá khoảng 150.000 ¥, nhằm vào việc tăng tốc độ cơ giới hóa của đất nước.
Kỹ sư Đông Đức Ernst Degner đã đóng góp rất nhiều vào sự phát triển xe máy Suzuki, hình chụp Degner tham dự vòng đua Isle of Man TT 1962 và đoạt giải với chiếc Suzuki 50cc RM62
Suzuki sản xuất trung bình 6.000 xe máy hàng tháng từ năm 1954, dưới thương hiệu Colleda với 2 kiểu xe đầu tiên: Colleda COX 125cc 4-thì xi-lanh đơn và Colleda ST 125cc 2-thì xi-lanh đơn tiếp đến lànhững xe Colleda 250cc. Năm 1958, những xe mô-tô Colleda mang huy hiệu hình chử S chử đầu của Suzuki được ra mắt thay cho huy hiệu cũ đã dùng trước đây, tuy nhiên cũng còn những động cơ vẫn khắc 3 chử SJK (Suzuki Jidosha Kogyo) trên nắp máy. Năm 1959, Suzuki sản xuất kiểu xe mô-tô Colleda mới SelTwin với máy đôi 2-thì 125cc có bộ khởi động máy bằng điện.
Một kiểu xe đua Suzuki 50cc RK67 cuối cùng của Suzuki trước khi rút tên khỏi những cuộc đua xe thế giới loại 50cc do điều luật mới khắt khe – với chiếc RK67 bộ máy 2 xi-lanh, Suzuki đã giử chức vô địch thế giới 2 lần liên tiếp 1967-1968
Những chiếc xe Suzuki đầu tiên lưu thông ở miền nam Việt Nam do những thiện nguyện viên Mỹ sang trợ giúp kỹ thuật về nông nghiệp vào năm 1961-1962 mà họ mua trực tiếp từ Nhật Bản, lúc đầu là những xe với dung tích máy 50cc và 55cc gồm 3 kiểu: “Suzy” M31 55cc Step-Thru, 50cc “Collegian” M15 Sport STD và “Cavalier” M12 Super Sport.
Xe Suzuki “Collegian” M15 Mark I ở Hoa Kỳ
Xe Suzuki “Collegian” M15 Mark I ở Châu Âu với vè chắn
Qua năm 1965, sau khi những chiếc Honda C-50 và S-50 được chính quyền VNCH nhập cảng vào Việt Nam dành cho những công chức và quân nhân, vào đầu năm 1966, là những xe gắn máy 50cc Kawasaki và Suzuki xuất hiện trên đường phố. Cùng lúc với chiến tranh leo thang giửa 2 miền nam bắc, quân đội Hoa Kỳ và Đồng Minh đổ bộ vào miền nam Việt Nam, vài quân nhân Mỹ sử dụng những xe Suzuki 80cc “Challenger” K11 Super Sport, “Corsair” 80cc K10 Sport, 120cc “Magnum” B100P Super Sport và 250cc “Crusader” T20 Super Sport.
Xe Suzuki 80 “Corsair” K10 Sport
Chi tiết động cơ xe Suzuki 80 “Corsair” K10 Sport
Xe Suzuki 80 “Challenger” K11P Super Sport
Xe Suzuki 80 “Challenger” K11 Super Sport với 2 chổ ngồi
Xe Suzuki 250 “Crusader” T20 Super Sport
Có tất cả 3 kiểu xe Suzuki 50cc được nhập cảng – loại xe 50cc trở xuống không cần phải có bằng lái xe – với 3 mầu sơn: Đỏ, đen và xanh mà đa số người sử dụng chuộng 2 mầu đỏ và đen. Kiểu dành cho phụ nữ là chiếc Suzuki 50cc “Suzy” M30 Step-Thru và 2 kiểu dành cho phái nam là chiếc “Cavalier” M12 Mark II Super Sport và chiếc “Collegian” M15 Mark II Sport – cả 2 kiểu xe nam nầy đều là kiểu mới so với các kiểu xe 50cc gọi là Mark I vẫn còn bán tại Châu Mỹ và Châu Âu – với hình dạng bình xăng mới và phuộc nhún trước của xe M15 vay mượn từ kiểu M12 Super Sport. Mãi cuối năm 1966, những kiểu xe nam 50cc Mark II mà người việt đang sử dụng mới được bán ra ở Châu Mỹ và Châu Âu.
Xe Suzuki 50cc “Suzy” M30 Mokick
Số lượng xe Suzuki bán ra cũng được khá cao, nhờ vào sự việc ông giám đốc điều hành khuyến mãi của American Honda Motor là Jack McCormark qua đầu quân cho Suzuki từ năm 1963, là người có đầu óc thẩm mỹ, từ dáng vóc những chiếc Suzuki thô kệch vào cuối thập niên 1950 đã trở thành những chiếc xe vóc dáng thanh tao – trong bài viết nầy, các bạn có thể so sánh sự biến đổi mẩu mã từ những chiếc Suzuki 50cc đến các loại mô-tô lớn hơn, cộng vào đó là những chiến thắng liên tục của những xe đua Suzuki, đặc biệt là kiểu xe 50cc đã gây ấn tượng cho người tiêu thụ.
Xe Suzuki 50cc “Collegian” M15 Mark II
Một brochure về xe Suzuki M12 Mark II Super Sport
Xe Suzuki M-12 của tôi sử dụng ở Sài Gòn vào năm 1967
Tại Việt Nam phần quảng cáo và khuyến mãi cũng không kém, từ radio mà người ta có thể nghe câu quảng cáo: “Suzuki…thanh lịch trong thành phố, tiện lợi khi vào ngỏ hẻm…” cho đến những khúc phim quảng cáo trong những rạp chiếu bóng và những hình ảnh trên các tờ báo về những chiến thắng của xe đua Suzuki 50cc. Phần khác, những người tiêu thụ xe máy vẫn còn ấn tượng tốt với những động cơ 2-thì dùng xăng pha nhớt của các dòng xe Châu Âu nên việc khuyến mãi dòng xe Suzuki cũng dể dàng cho đến khi người sử dụng nhìn ra ưu điểm nổi bật của động cơ 4-thì Honda.
Xe Suzuki AS50 Sport xuất hiện vài chiếc ở Sài Gòn đầu thập niên 1970, do kinh tế lạm phát và đồng bạc Việt Nam mất giá nên việc nhập cảng xe khó khăn
Ngày nay người ta còn thấy tuy không nhiều, những chiếc Suzuki M30, M12 và M15 vẫn còn trong tình trạng hoàn hảo tại Việt Nam nhờ vào những người ái mộ xe cổ Suzuki bảo dưởng.
Một xe Suzuki M30 ngày nay tại Nhật Bản
